Na skutek panującej pandemii koronawirusa mnóstwo osób znalazło się ciężkiej sytuacji życiowej, w tym również majątkowej. Niestety coraz powszechniejszym zjawiskiem stała się utrata pracy, czy innych źródeł utrzymania lub znaczne obniżenie wynagrodzenia. Niewątpliwie utrata płynności finansowej negatywnie wpływa na możliwość regulowania zobowiązań alimentacyjnych. Jednakże pandemia koronawirusa w żadnym wypadku nie uprawnia zobowiązanego do samowolnego wstrzymania ich płatności, bądź obniżenia wysokości. Takie działanie może skutkować wszczęciem egzekucji przez osobę uprawnioną w celu przymusowego wyegzekwowania należności alimentacyjnych, co dodatkowo obciąży zobowiązanego kosztami egzekucyjnymi.
Artykuł 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Jeżeli więc stan pandemii spowodował istotne zmniejszenie lub utratę zdolności zarobkowej, osoba zobowiązana może wystąpić do sądu rodzinnego z pozwem o obniżenie alimentów. Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Wobec tego należy wziąć pod uwagę wszelkie zmiany zachodzące w sytuacji życiowej osoby zobowiązanej do uiszczania alimentów, powodujące zmniejszenie jej możliwości zarobkowych, jak np. zmiana wysokości zarobków, utrata pracy lub innego źródła utrzymania czy pogorszenie stanu zdrowia.
Wyżej przedstawione przykłady mogą stanowić uzasadnione przesłanki, które uwzględni sąd w postępowaniu dotyczącym obniżenia wysokości alimentów. Należy jednak pamiętać, iż nie każda zmiana w sytuacji życiowej osoby zobowiązanej do płacenia alimentów będzie stanowić podstawę do zmiany orzeczenia alimentacyjnego, szczególnie jeżeli nie jest ona zasadnicza i trwała. Obniżenie wysokości alimentów nie może doprowadzić do sytuacji, w której osoba uprawniona do ich otrzymywania, nie będzie miała zapewnionych podstawowych i usprawiedliwionych potrzeb, dlatego też każdy przypadek trzeba analizować indywidualnie.
Warto dodać, iż powód, w pozwie bądź na późniejszym etapie postępowania, może domagać się udzielenia zabezpieczenia poprzez obniżenie alimentów lub tymczasowe zawieszenie bądź uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Co więcej, ów wniosek może zawierać żądanie, aby obniżenie alimentów nastąpiło od dnia złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Udzielenia takiego zabezpieczenia można żądać, jeżeli uprawdopodobni się roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Omawiając kwestię alimentów w czasie pandemii nie można zapomnieć o ograniczeniach w działalności sądów i dużej ilości spraw, jakie trafiają do wydziałów rodzinnych. W tej sytuacji przy rozsądnym podejściu stron dobrym rozwiązaniem może okazać się skorzystanie z mediacji, które mogą doprowadzić do porozumienia w przedmiocie alimentów. Także w interesie uprawnionego jest to, aby zobowiązany mógł odzyskać zdolność zarobkowania, czemu może pomóc chociażby czasowe obniżenie wysokości alimentów.