Prawo pociągnięcia, bo tak tłumaczony jest zwrot drag along right, jest obok klauzuli tag along, o której pisaliśmy już wcześniej, instrumentem służącym ujednoliceniu i skoordynowaniu działań wspólników spółki, mającym na celu zbycie udziałów spółki zewnętrznemu inwestorowi. Stąd też klauzula drag along coraz częściej pojawia się w umowach i statutach spółek, jak również w umowach inwestycyjnych. Celem wprowadzenia klauzuli drag along, (która niejednokrotnie występuje razem z klauzulą liquidation preference) jest zabezpieczenie interesów w transakcjach oraz umożliwienie wspólnikom, czy też określonej grupie wspólników realnego wpływu na wyjście kapitałowe ze spółki.
Na czym polega prawo pociągnięcia i jakie znaczenie ma jego prawidłowe sformułowanie w umowie spółki? Z klauzuli drag along co do zasady korzysta ten wspólnik, który znajdzie potencjalnego inwestora, którego zamiarem jest wykupienie całości udziałów w spółce. Jest to zatem uprawnienie korzystne zarówno dla tego wspólnika, który nosi się z zamiarem sprzedaży udziałów i dzięki klauzuli drag along ma prawo do zmuszenia pozostałych wspólników do sprzedaży udziałów inwestorowi na tych samych warunkach, jak i dla samego inwestora, którego celem jest z reguły przejęcie wszystkich udziałów spółki.
W praktyce realizacja prawa pociągnięcia, polega na tym, że wspólnik, często nazywany wspólnikiem uprzywilejowanym, będący niejednokrotnie inwestorem finansowym i strategicznym, który wynegocjował z inwestorem wszystkie warunki zakupu swoich udziałów, przedstawia tę samą ofertę zakupu, jaką otrzymał od inwestora pozostałym wspólnikom, którzy zobowiązani są do jej przyjęcia.
Bardzo częstym zabiegiem jest wiązanie prawa pociągnięcia z prawem pierwokupu albo z prawem pierwszeństwa. W takim zestawieniu, wspólnicy którym inwestor przedstawił ofertę zakupu udziałów, mają możliwość złożenia mu kontroferty. Mogą wtedy bowiem zaoferować wykup wszystkich udziałów w spółce albo wykupienie tylko tych, które są objęte prawem pociągnięcia. W tej sytuacji dla wspólników rozważane są dwa wyjścia. Pierwszym z nich jest sprzedaż wszystkich udziałów, drugim zaś jest możliwość doinwestowania przez nich operacji zakupu udziałów, tak aby planowana transakcja mogła zostać zrealizowana w całości.
Zanim jednak klauzula drag along znajdzie się w umowie spółki, należy szczegółowo przeanalizować wszystkie warianty, w jakich prawo to może zostać wykorzystane. Szczególną uwagę powinni poświęcić temu zagadnieniu wspólnicy niebędący inwestorami strategicznymi dla istniejącej spółki, bowiem to dla nich transakcja dokonana przez wspólnika uprzywilejowanego może, przy braku dostatecznej wiedzy, stać się realnym zagrożeniem skutkującym pozbawieniem ich zysków z dokonanej sprzedaży udziałów. Nadmienić w tym miejscu należy, że takie ryzyko pojawia się najczęściej, kiedy drag along right wykonywane jest łącznie z klauzulą liquidation preference tj. klauzulą gwarantującą inwestorowi minimalny poziom zwrotu inwestycji.
I tak, do najistotniejszych aspektów, jakie powinny zostać omówione przed wprowadzeniem klauzuli do umowy spółki, należy to czy prawo pociągnięcia ma być traktowane jako obowiązek wspólnika sprzedającego udziały i czy przysługiwać ono będzie określonej kategorii wspólników, czy też będą mogli z niego skorzystać wszyscy wspólnicy. Z punktu widzenia wspólników niebędących wspólnikami uprzywilejowanymi, warto również zastanowić się nad wprowadzeniem ceny minimalnej, za jaką możliwe jest skorzystanie z prawa pociągnięcia oraz możliwości weryfikowania tej ceny na etapie negocjacji prowadzonych z potencjalnym inwestorem. Dla wspomnianych wspólników równie istotne okazać się może wprowadzenie do umowy spółki zapisów dotyczących prawa pierwokupu (right of first refusal), które zabezpieczy ich interesy w razie, gdy inwestor uprzywilejowany będzie chciał sprzedać swoje udziały korzystając z klauzuli drag along. Skorzystanie z prawa pociągnięcia może również zostać zastrzeżone pod warunkiem, a także może zostać ograniczone w czasie.
Jeśli zamierzają Państwo wprowadzić do umowy spółki klauzulę drag along lub zastanawiają się Państwo w jaki inny sposób możliwe jest ograniczenie dysponowania udziałami w spółce, zapraszamy do kontaktu.