Definicja zakazu konkurencji uregulowana jest w art. 1011 § Kodeksu Pracy: „W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).” Istotą tego zakazu nie jest uniemożliwienie pracownikowi wykonywania jakiejkolwiek, dodatkowej pracy, ale brak możliwości podejmowania przez niego konkurencyjnych wobec pracodawcy działań. Umowa o zakazie konkurencji może dotyczyć pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub obowiązywać również po jego zakończeniu.
Zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy
Umowa dotycząca zakazu konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy może być nieodpłatna lub przewidywać dla pracownika świadczenie pieniężne. Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w Kodeksie Pracy, umowa ta wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Czas trwania tej umowy może być tożsamy z czasem, na który została zawarta umowa o pracę lub być krótszy. Należy również pamiętać, iż umowa o zakazie konkurencji jest umową odrębną od umowy o pracę, ale może być zawarta jednocześnie z zawarciem umowy o pracę lub w późniejszym okresie. W przypadku naruszenia zapisów tej umowy przez pracownika, pracodawca ma możliwość dochodzenia wyrównania tej szkody przez pracownika. Wysokość należnego odszkodowania zależeć będzie od tego, czy szkoda została wyrządzona przez pracownika umyślnie czy nie.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Umowa o zakazie konkurencji może również obowiązywać po ustaniu stosunku pracy. Ten rodzaj umowy również wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, a reguluje ją art. 1012 § 1 Kodeksu Pracy: „Przepis art. 1011 § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy…” Istotne jest, iż pomimo określenia w umowie czasu jej trwania, umowa przestaje obowiązywać wcześniej, jeśli ustaną przyczyny uzasadniające wprowadzony na mocy umowy zakaz lub pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty odszkodowania. Wysokość należnego pracownikowi odszkodowania określona jest w Kodeksie Pracy – zgodnie z art. 1012 § 3 „nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach”. Możliwa jest też jednorazowa wypłata należnego pracownikowi odszkodowania. Bardzo ważne jest, iż nie ma możliwości zawarcia tego rodzaju umowy bez określonego wyżej wynagrodzenia.
Należy pamiętać, iż kwestia zakazu konkurencji często bywa przedmiotem postępowań sądowych, z uwagi na to, iż zakres zakazu jest w nich określony zbyt wąsko bądź zbyt szeroko albo przewidziane jest nieodpowiednie wynagrodzenie dla pracownika. Aby odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy w umowach o zakazie konkurencji, zachęcamy do kontaktu z doświadczonym prawnikiem, który pomoże odpowiednio dobrać wszystkie niezbędne elementy umowy.