W dniu 5 października 2023 roku, na mocy ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz niektórych innych ustaw, weszły w życie istotne zmiany dotyczące zasad zasiedzenia nieruchomości rolnych.
Najważniejszą zmianą jest uchylenie art. 172 § 3 kodeksu cywilnego. Przed 5 października, aby zasiedzieć nieruchomość rolną należało posiadać status rolnika indywidualnego w rozumieniu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, a więc być osobą fizyczną „będącą właścicielem, użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadającą kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat zamieszkałą w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadzącą przez ten okres osobiście to gospodarstwo.” Z uwagi na brzmienie ww. przepisu zasiedzenie nieruchomości rolnej przez osobę niebędącą rolnikiem było praktycznie niemożliwe, nawet jeśli posiadała ona nieruchomość od wielu lat i nikt nie kwestionował tego stanu.
Co się zmieniło?
W wyniku uchylenia wspomnianego art. 172 § 3 kodeksu cywilnego do nieruchomości rolnych zastosowanie mają ogólne zasady dotyczące zasiedzenia nieruchomości, a więc należy być w ich posiadaniu nieprzerwanie przez okres 20 bądź 30 lat, zależnie od istnienia dobrej lub złej wiary posiadacza. Nie potrzebne jest więc już posiadanie kwalifikacji rolniczych ani spełnienie wymogu zamieszkiwania na terenie gminy położenia nieruchomości. Zmienione przepisy pozwolą więc na uregulowanie stanu prawnego nieruchomości rolnych, których właściciele dotychczas nie mogli nabyć ich własności poprzez zasiedzenie z uwagi na brak statusu rolnika indywidualnego.
Przytoczona na wstępie ustawa wprowadziła także zmiany przepisów dotyczących zasiedzenia, a znajdujących się w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Obecnie Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa nie przysługuje już prawo do złożenia oświadczenia o nabyciu nieruchomości za zapłatą ceny w przypadku nabycia nieruchomości rolnej przez zasiedzenie.
Należy także wskazać, iż dotychczas na mocy zapisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego osoba, która nabyła nieruchomość rolną, między innymi przez zasiedzenie, była zobowiązana do prowadzenia gospodarstwa rolnego, w którego skład nabyta nieruchomość weszła, przez minimum 5 lat od momentu nabycia nieruchomości, w tym czasie nie mógł też tej nieruchomości sprzedać ani oddać innym podmiotom w posiadanie. Obecnie, dzięki wprowadzeniu art. 2b ust. 4 pkt 8, wskazane wyżej obowiązki nie dotyczą nieruchomości rolnych nabytych poprzez zasiedzenie, co powinno zachęcić osoby posiadające nieruchomości rolne i spełniające ustawowe przesłanki do uregulowania ich stanu prawnego w drodze zasiedzenia.